Is het een eerbetoon van een bewoner of een manier om een straat leefbaarder te maken? In de Johan de Wittstraat in De Hoogte kan het naast elkaar bestaan. Daar is 6 december een park geopend waarvoor een deel van de straat autovrij is gemaakt.

Een park? Want hoe heet het nu eigenlijk? Het Johan de Wittpark? De ‘herinrichting Johan de Wittstraat’? Als het aan bewoner en initiatiefnemer Isabelle Dingemans ligt, dan is het nu het Dick Bijl-park. Ze heeft er zelfs al een officieus bordje voor neergezet. Maar wie is Dick Bijl en waarom dit eerbetoon? Voordat we deze vragen beantwoorden, gaan we even terug naar hoe het allemaal begon. Pluktuin ‘De Witte Velden’ in de Johan de Wittstraat bestaat al meer dan tien jaar. Het is (volgens de gemeente) het groene hart van de wijk. Er staan verschillende soorten fruit- en notenbomen: kersen, peer, amandel, appel en pruim. De straat ervoor is nu opengebroken en wordt een park met bomen, gras, bloemen en een wandelpad.

Ontwerpleidraad

De aanpak van het stuk van de Johan de Wittstraat past binnen de ideeĂ«n van de ontwerpleidraad Leefkwaliteit Openbare Ruimte 'Nieuwe Ruimte', een inspiratiedocument voor een andere openbare ruimte. De gemeenteraad stelde deze leidraad in december 2021 vast. Lang verhaal kort: er moet meer ruimte komen voor groen, sporten, spelen en ontmoeten, en minder ruimte voor geparkeerde auto’s en fietsen. Diezelfde leidraad beschrijft het effect van 'De Witte Velden' op de klimaatopgave en de biodiversiteit. “Dit soort initiatieven dragen bij aan het vergroenen van de buurt en heeft een bijzondere meerwaarde voor de sociale cohesie in een wijk.”

Voor Isabelle voelt dat anders. “Ik heb veel last van vandalisme. De waarschuwingsbordjes heb ik uit eigen zak moeten betalen. Ik heb niks tegen honden, ik heb zelf ook een hondje. Maar je snapt toch ook wel dat als er honderden tulpen bloeien, je je hond er niet doorheen moet jagen. Buren zien het ook gebeuren, maar die zijn vaak te bang om er wat van te zeggen.” Isabelle noemt daarom de pluktuin ook liever een boomgaard. “Zodra de term pluktuin valt, vinden mensen dat ze dus over de hekken mogen klimmen en de tulpen eruit mogen trekken.”

Isabelle verwacht dat het in het nieuwe park niet anders zal zijn. Overigens is de buurtboomgaard (op hun eigen initiatief) in het beheer van de bewoners. Daarmee zijn de verantwoordelijkheid en kosten dus ook voor hen, en in dit geval voor Isabelle. Wel zijn er regelmatig bijdragen geweest vanuit fondsen.

De motivatie

Het plezier vergaat Isabelle door de vernielingen. “Ik deed het in het begin voor mijn eigen uitzicht, voor de buren en voor de bijen. Maar het heeft geen zin om het hier te doen.” De enige reden waarom ze dan toch doorzet: oud-huisarts en epidemioloog Dick Bijl. “Hij heeft mij heel erg geholpen bij een rechtszaak en ik wilde hem daarvoor persoonlijk bedanken. Ik heb geen miljoen euro op de bank, maar ik kan wel een park inrichten.”

Isabelle begrijpt dat niet iedereen dezelfde motivatie (Dick Bijl) heeft voor het parkje. “Wil je een mooiere voortuin? Zie je dat zitten? De collectieve reactie was heel goed. Hoe meer groen, hoe beter, zeiden de meeste mensen die ik gesproken heb. Ik denk ook dat het goed is voor de wijk hoor. Het maakt me allemaal niet uit, zolang dat park voor Dick Bijl er maar komt.”

Buurtlunch

Kris Holwerda van bewonerscoöperatie GoeieBuurt hielp Isabelle met het op papier zetten van de ideeën. Nadat het plan officieel werd ingediend, ging Boud Geerdes namens de gemeente ermee aan de slag. Hij keek naar de haalbaarheid en belemmeringen, zoals kabels en leidingen. Begin 2023 nam projectleider Mariët Veen het over en werd een projectgroep gestart. Naast een verkeerskundige, een landschapsontwerper en iemand van de afdeling Stadsbeheer, haakte ook opbouwwerker Marit Schippers van WIJ aan.

Samen met Marit organiseerde MariĂ«t een buurtlunch. “We hebben bij honderd voordeuren aangebeld om mensen uit te nodigen. Dat werkt beter dan alleen een kaartje in de bus”, vertelt projectleider MariĂ«t. Opbouwwerker Marit vindt het fijn dat dit project mensen bij elkaar brengt. “Ze zeggen weleens dat mensen in deze wijk weinig participeren. Maar als ik zie hoeveel mensen hier in mee denken en het ook leuk vinden, dan vind ik dat heel positief. We deden ook een oproepje voor de snoeicursus voor fruitbomen. We dachten dat alleen Isabelle dit wilde doen, maar we hebben vijf deelnemers. Mensen willen echt wel wat doen voor het onderhoud van het park.”

Mariët Veen (l) en Marit Schippers

Tip

Een tip van MariĂ«t voor andere mensen met wijkplannen: werk samen met WIJ. “De betrokkenheid van Marit was een grote meerwaarde. Ik kon goed met haar overleggen over hoe we de buurt er bij konden betrekken. Want dat is belangrijk: zoek de betrokken bewoners. Ze zijn er wel, ook in De Hoogte. Het was niet makkelijk om alle ideeĂ«n uit de hele buurt in Ă©Ă©n plan te gieten. Voor de een ga je te ver, voor de ander niet ver genoeg. Maar de algemene uitgangspunten waren wel duidelijk. Wij dachten van tevoren nog aan speelelementen, maar de buurt was heel helder. Er wonen hier geen kinderen, dus speeltoestellen zijn niet nodig.”

Een buurtbewoner die bang was voor het gebrek aan parkeerplaatsen door de herinrichting, kon worden gerustgesteld. “Er zijn 17 parkeerplekken weggehaald, maar er zijn er ook 16 voor teruggekomen. Behalve de vraag over parkeerplekken, was er eigenlijk nooit weerstand vanuit de buurt”, vertelt MariĂ«t. “Uiteindelijk kwam er een bezwaar tegen het verkeersbesluit binnen, omdat je nu niet meer mag fietsen in de straat. Maar de verkeerscommissie zag geen bezwaar, want er zijn genoeg alternatieven en het was al een rustige straat.”

Mooiste park

Isabelle geeft – een maand voor de opening – een kleine rondleiding. “Het is mooier geworden dan ik had gevraagd. Je moet echt in februari of maart terugkomen, om naar de tulpen te kijken. Ik wil dit het mooiste park van Nederland maken. Er komen nog bomen op de hoeken, en hier aan deze kant komen gras en bloemen. Het moet de groene parel van het Noorden worden. Ja, zelfs voor zo’n klein stukje straat. Al het moois hoeft niet per se groots te zijn. En al het groots begint altijd klein.”

Initiatiefneemster Isabelle Dingemans

Trots is Isabelle nog niet op deze prestatie. “Het moet nog even bezinken. Ik had nooit gedacht dat ik zo serieus werd genomen bij de gemeente en dat iedereen zo enthousiast was. Ze waren ook heel duidelijk in overleg en communicatie over de gang van zaken. Het lijkt soms voor bewoners veel moeilijker dan het eigenlijk is om plannen te realiseren, en dat is jammer.”

Tijdens het gesprek rijdt de een na de andere fietser over het nieuwe wandelpad. Er staat op dat moment nog geen bordje, want het park is nog niet klaar. Een voorbij lopende buurman complimenteert Isabelle met het parkje. Projectmanager wijkvernieuwing van de gemeente, Pascal Roemers zorgde uiteindelijk dat het project groen licht kreeg. “Vanuit een prachtig initiatief van bewoners komt er nu een mooi groen park, waar alle bewoners elkaar kunnen ontmoeten”, zegt Pascal. “Iedereen kan ervan genieten wat we met z’n allen hebben bedacht. Zo zie je maar weer dat burgerinitiatieven kunnen lonen. We luisteren naar bewoners, en daar waar het kan gaan we mee in hun ideeĂ«n.”

Voordelen

“Dit park heeft voor de buurt alleen maar voordelen”, vindt Marit van WIJ. “Het werkt tegen hittestress en waterstress. Zelfs als bewoners niets willen onderhouden en de gemeente alles moet doen, zijn de voordelen er nog steeds. Dit is een buurt met lange, rechte straten met veel portiekwoningen. Er zijn weinig ontmoetingsplekken. Er zijn hier nu al meer gesprekjes op straat. Dit park geeft wat knusheid en is een plek waar je iets kunt organiseren. Dat laatste willen we ook gaan doen. Een buurtfeest, eieren zoeken met Pasen, dat soort dingen. Dit deel van De Hoogte is niet per se heel mooi, dit park is iets om trots op te zijn. Ik hoop dat het park helpt met meer burencontact en het gevoel van veiligheid vergroot.”

Isabelle geeft wethouder Carine Bloemhoff een rondleiding

De naam

Dan weer even terug naar de naam van het park. De Commissie Naamgeving Openbare Ruimten adviseert het college van B&W over de naamgeving van openbare ruimten. In het geval van het nieuwe park in de Johan de Wittstraat zijn de regels van deze straatnaamcommissie heel duidelijk:

Artikel 3.
d. Nog levende personen worden niet vernoemd, met uitzondering van de leden van het Koninklijk Huis. Vernoeming vindt niet eerder plaats dan nadat een periode van vijf jaar is verstreken na het overlijden van de te vernoemen persoon.

De gemeente Groningen heeft besloten om het park geen naam te geven. Het blijft gewoon een onderdeel van de Johan de Wittstraat. Hoe het park in de volksmond gaat heten? De tijd zal het uitwijzen.
 

Dick Bijl laat weten zich vereerd te voelen en het heel leuk te vinden dat Isabelle dit voor hem heeft gedaan.

Isabelle Dingemans (l), Dick Bijl en wethouder Carine Bloemhof